Phòng GD ĐT TX Tân Uyên
Trường THCS Phú Chánh

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ
Môn: sinh học 8

KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
1. Nêu tên 3 hàng rào bảo vệ chủ yếu của
bạch cầu.
2. Thế nào là miễn dịch? Có mấy loại miễn
dịch?
3. Em đã tiêm loại vacxin nào? Đó là miễn
dịch tự nhiên hay nhân tạo?

ĐÁP ÁN
1. Ba hàng rào bảo vệ chủ yếu của bạch cầu:
- Sự thực bào
- Tế bào limpho B (Tế bào B)
- Tế bào limpho T (Tế bào T độc)
2.
- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh
truyền nhiễm nào đó.
- Có 2 loại miễn dịch:
+ Miễn dịch tự nhiên
+ Miễn dịch nhân tạo
3. Miễn dịch nhân tạo

TIẾT 15:

TIẾT 15: ĐÔNG MÁU VÀ
NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU:

1. Khái niệm

Là hiện tượng máu lỏng chảy ra
Đôngkhối
máu
làđông bịt
khỏi mạch tạo thành
máu
gì?
kín vết thương.

Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. Đông máu
1. Khái niệm:



- Đông máu là hiện tượng hình thành khối
máu đông bịt kín vết thương.

2. Cơ chế:
Sự đông máu diễn raHồng
như cầu
thế nào?
Các tế bào
máu

Bạch cầu
Tiểu cầu
Vỡ

Máu
lỏng
Huyết
tương

Chất
sinh tơ
máu

Ca

máu
đông

Enzim
2+

Khối

Tơ máu
Huyết
thanh

2. Cơ chế:

Sự đông máu liên

Có liên
quan
hoạttốđộng
quan
tớitớiyếu
nàocủa tiểu
cầu là chủcủa
yếu.máu?

2. Cơ chế:

Máu không chảy
- Tơ máu kết
thành
mạngnữa
lướilà
ôm giữ các tế
khỏi
mạch
bào máu tạo
thành
khối máu đông bịt kín
nhờ
đâu?
vết thương.

2. Cơ chế:

Tiểu
cầu
đóng
vai
Nếu
Giảisốphóng
enzim)
giúp
hình thành
lượngchất
tiểu (cầu
quá ít,
chuyện
gì sẽ xảy
trò
gì
trong
quá
tạo thành khối máu đông.
rabúi
khitơbịmáu
chảyđểmáu?
trình đông máu?
Ở người có số lượng tiểu cầu quá ít, dưới
35 000 /ml máu máu sẽ khó đông khi bị
chảy máu.

TIẾT 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

I. Đông máu
1. Khái niệm:
2. Cơ chế: SGK Tr 48



Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu

Các tế bào máu

Khối máu đông

Vỡ

Máu
lỏng

Enzim
Huyết tương

Chất sinh
tơ máu

Ca2+

Tơ máu
Huyết thanh

Cấu tạo hiển vi cục máu đông

Khối máu đông bịt kín vết thương

3. Ý nghĩa


Giúp
cơ thểmáu
tự bảocó
vệ,ýchống
Sự đông
mất máu
khi bị
nghĩa
gì thương.
đối với sự

sống của cơ thể?

TIẾT 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

I. Đông máu
1. Khái niệm:
2. Cơ chế:
3. Ý nghĩa:.



- Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất
máu khi bị thương.

Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại
không bị đông?

• Vận tốc máu chảy trong hệ mạch là đều đặn và ổn
định.
• Mặt trong của hệ mạch rất nhẵn và trơn nên không
làm cho tiểu cầu bị vỡ ra để giải phóng enzim.
• Một số tế bào còn tiết ra yếu tố chống đông tự nhiên
như muối oxalat, xitrat…

Do vậy mà máu chảy
trong mạch không bị
đông

Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

bị mất
nhiều
ÝKhi
tưởng
truyền
máu
chúng
ta
máu có từ bao
phải làm gì?
giờ?

Nhà sinh học : Các
Lanstâynơ

Trong lịch sử phát triển y học, con người đã biết
truyền máu. Ý tưởng này thực sự bắt đầu vào đầu thế
kỉ 17 do Các Lanstâynơ nghĩ ra, trong suốt thể kỉ 18
đã có nhiều thử nghiệm nhưng thường gặp tai biến
chết người. Mãi tới đầu thế kỉ 20 (1901) ông mới tìm
ra nguyên nhân và nhận thấy rằng khi truyền máu
phải tuân thủ theo những nguyên tắc nhất định.

II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người
Nghiên cứu thí nghiệm của Cac Lanstâynơ và quan
sát hình 15

Thí nghiệm CacLanstayno (Kaarl Landsteiner)
Hồng cầu không
bị kết dính
Huyết tương
nhóm máu
(người nhận)

O (α, β)
A (β)
B (α)
AB (0)

Hồng cầu bị
kết dính

Hồng cầu của các nhóm máu người cho
A
O
B
AB

Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)
Huyết tương
nhóm máu
(người nhận)

Hồng cầu của các nhóm máu người cho
O

A

B

AB

O (α, β)
A (β)
B (α)
AB (0)
Huyết
tương
nhóm
người
có
loại
Ở
người
có tương
mấy
nhóm
máu?
Đónhận
là những
nhóm
máuthể
nào?
Huyết
củamáu
máu
người
nhận
có những
2 loại
kháng
Kết
quả
thícó
nghiệm
phản
ứng
giữa
các
nhóm
máu
 Hồng

cầu
người
ở
người
cho
cho
có
có
2
loại
những
kháng
kháng
nguyên
nguyên
là
:
nào?
A
và B
Ở
người
4
nhóm
máu:
A,
AB,
B,
O
kháng
nào?
là thể
 (gây
kết dính A) và  (gây kết dính B)

1. Các nhóm máu ở người
Hoạt động nhóm, hoàn thành phiếu học tập (2 phút)
Tên
nhóm
máu

Kháng thể
(ở huyết tương)

A



B



AB

Không có

O

Cả  và 

Kháng nguyên
(ở hồng cầu)

A
B
Cả A và B
Không có

Hãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho
và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính
hồng cầu trong sơ đồ sau:
A
A

O

O

AB
B

B

AB

A
A

O

O

AB
B
B

AB

II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người:
- Ở người có 4 nhóm máu : A, B, AB, O
- Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các
nhóm máu:
A
A



O

O

AB
B
B

AB

Khi truyền máu cần tuân thủ
theo những nguyên tắc nào?

II. Các nguyên tắc truyền máu
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu:

Tên
nhóm
máu
A
B
AB
O

Kháng nguyên
(ở hồng cầu)

Kháng thể
(ở huyết tương)

A
B
Cả A và B



Không có

Không có

Cả  và 

•Máu
kháng
A và
B (virut
có
truyền
Máu
Máukhông
có nhiễm
cả có
kháng
các nguyên
tácnguyên
nhânAgây
và
bệnh
B có
thểthể
truyền
viêm
gan
chocho
B,
người
O
được
không?
Vìkhác
sao? được không?
người
virut có
HIV...)
cónhóm
nhóm
cómáu
Othể
được
truyền
không?
cho
người
Vì sao?
Vì sao?

Khi truyền máu cần tuân thủ
theo những nguyên tắc nào?

II. Các nguyên tắc truyền máu
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu:



- Khi truyền máu cần tuân theo nguyên tắc:
+ Xét nghiệm máu trước để lựa chọn nhóm
máu cho phù hợp.
+ Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền
máu, tránh bị nhận máu nhiễm các tác nhân
gây bệnh.

Ở Việt Nam lấy ngày 7 tháng 4 là ngày
HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO

CỦNG CỐ BÀI GIẢNG
Hồng cầu
Các tế bào máu

Bạch cầu
Tiểu cầu
Khối máu đông

Vỡ

Máu
lỏng

Enzim

Huyết tương

Chất sinh
tơ máu

Ca

2+

Tơ máu

Huyết thanh

CỦNG CỐ BÀI GIẢNG
Bài tập : Trong một gia đình: người bố có nhóm máu
O, người mẹ có nhóm máu AB, người con trai có
nhóm máu A và người con gái có nhóm máu B.
- Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều
máu cần truyền máu gấp, vậy trong gia đình ai là
người có thể cho máu?
 Bố
- Trong trường hợp bố cần phải truyền máu thì
trong gia đình họ ai sẽ cho được máu? Và ta sẽ giải
quyết như thế nào?
 Không ai cả. Phải mua máu có nhóm máu O từ
ngân hàng máu.

S? Ự
? T? H
? Ự
? C
? B
? ?À ?O
Từ
khóa
T? I?I Ể? U
2
? C
? Ầ? ?U
T? Ế
Ế
3
? B? À
? O
? M
? Á? U
?
M
Ễ N
4
? I? ?
? D
? Ị? C
? ?H
hoạt
L? I?
M
P? H? mang
Ô? B
? động
? ý nghĩa nhân đạo,
5 Đây là một
Từ
đang được
phát
động
mạnh
mẽ và thu hút rất
khóa
K
H
Á
N
G
T
H
Ể
Á
?
?
?
?
?
?
?
?
6
nhiều người tham gia ?
H
? U
? Y? Ế? T? T? Ư
? Ơ? N
? G
?
7
1

10
8 CHỮ
CÁI
CÁI
CHỮ
CÁI
78879CHỮ
CÁI
CHỮCÁI
CÁI
CHỮ
CHỮ
CÁI
Đây
là
Thành
những
phần
phân
của
tử
máu,
protein
ở
trạng
của
cơ
thái
thểgia
lỏng
tiết
rabạch
để cầu
Hàng
rào
phòng
thủ
đầu
tiên
của
cơ
thể
có
sự
tham
của
Tên
lọai tế
tế
bào
có
khả
năng
sản
sinh
ra đông
kháng
thể
là?
Thành
phần
chiếm
45%
thể
tích
của
máu
là
Khả
Loại
năng
cơ
bào
thể
máu
không
tham
bị
gia
mắc
vào
một
quá
trình
bệnh
nào
máu
đó
gọi
là
?là??
Mô
nô
và
bạch
cầu
trung
tính
là
?
chiếm
vô hiệu
55%
hóa
thểkháng
tích của
nguyên
máu là?
?

HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ

- Trả lời câu hỏi cuối bài.
- Ôn lại 2 vòng tuần hoàn ở lớp thú Sinh học
lớp 7.
- Đọc trước bài 16

CHUÙC CAÙC THAÀY COÂ GIAÙO MAÏNH KHOÛE

Chuùc caùc em hoïc gioûi